آشنایی با ارقام و انواع پسته

پسته یکی از اجزای مهم خشکبار و آجیل در ایران و جهان است که در برخی مناسبت‌ها به ویژه عید نوروز در ایران مصرف زیادی دارد. درخت پسته که نام انگلیسی  آن  Pistachio  است احتمالاً از مرکز یا شرق آسیا منشأ گرفته و گونه‌­های مختلف و متنوعی دارد. انواع پسته که در ایران کشت می‌شوند، مربوط به گونه اهلی پسته با نام علمی  Pistacia vera هستند. درختان پسته دو پایه هستند، منظور از دو پایه این است که گل‌های نر و ماده روی درختان متفاوت تولید می­‌شوند؛ و روی یک درخت، هر دو گل نر و ماده وجود ندارد.

فروشگاه تازه چین در این مقاله سعی کرده است ویژگی­‌های برخی از معروف‌ترین ارقام و انواع پسته در جهان را توضیح دهد که در اینجا بر دو کشور مهم تولید کننده یعنی ایران و آمریکا تمرکز کرده‌ایم و علاوه بر این، خلاصه­‌ای از ویژگی­‌های دیگر انواع پسته در سایر کشورهای تولید کننده این محصول را توضیح داده‌ایم.

چند مورد از مزایای پسته را می دانید؟

آشنایی با معروف‌ترین ارقام و انواع پسته

ارقام مختلف پسته

ارقام و انواع پسته از لحاظ مواردی مانند زمان گلدهی ، زمان پرشدن مغز، زمان رسیدن ، درشتی وسایر خصوصیات تفاوت زیادی با هم دارند ، این تنوع ژنتیکی باعث  شده است باغداران بتوانند بهترین رقم را که برای شرایط آب و هوایی مناسب است، انتخاب کنند.
تا کنون در ایران حدود 90 رقم پسته شناخته شده است که با توجه به شرایط مختلف، تعدادی از آنها به صورت گسترده و تجاری و برخی به صورت پراکنده و محدود کشت می شوند. فروشگاه تازه چین در این مقاله خصوصیات مهمترین ارقام و انواع تجاری پسته را برایتان توضیح داده است.

رقم اوحدی

یکی از مهتمرین ارقام تجاری پسته رقم بسیار معروف اوحدی است که سازگاری بالایی دارد و در اکثر مناطق پسته کاری و 70-60 درصد باغ‌های پسته رفسنجان را شامل می‌شود. ارتفاع درخت حدود 3 متر است که رشد متوسط و تاج گسترده دارد . اکثریت برگهای آن مرکب سه برگچه‌ای هستند و برگچه‌های انتهایی آن از برگچه های جانبی بزرگتر هستند.
قبلیت انتهایی خیلی زیاد و اغلب برگها مرکب برگچه‌ای هستند. متوسط گل ، زودرس و سال آوری متوسطی دارد. در دهه اول شهریور قابل برداشت می باشد.

پسته رقم قزوینی

رقم قزوینی نیز یکی از مهمترین انواع پسته است که همان طور که از نامش پیداست، منشاء آن منطقه قزوین است و در آنجا به نام پسته کله بزی معروف است. میوه آن بادامی شکل، ریز است و مغز نسبتا سبز رنگی دارد. تعداد میوه موجود در هر خوشه بسیار زیاد است. اکثریت برگهای آن مرکب 3 برگچه ای هستند. این مورد از انواع پسته دیر گل بوده و در اواسط مرداد ماه قابل برداشت و از ارقام خیلی زود رس است.

این کیک پسته خوشمزه و ساده را هم درست کنید!

رقم کله قوچی

عملکرد نسبتاً خوب، میوه فندقی و درشت از عوامل اصلی انتخاب و گسترش این مورد از ارقام و انواع پسته است که شاخه‌های قوی و محکمتر و نسبت به کمبود آب و مواد غذایی حساسیت بیشتری دارد. این انواع پسته به دلیل این که زود گل می‌دهد، در اکثر سال‌ها مخصوصاً در مناطق سردسیر، در معرض خطر سرمایه بهاره قرار دارد. میان رس و با سال آوری متفاوت است، دارای قبلیت انتهایی کمتر و قدرت تولید شاخه‌های جانبی بیشتری است. نهال‌های بذری حاصل از این رقم نسبت به سمیت مقاومت خوبی دارد. میوه این انواع پسته در دهه دوم شهریور قابل برداشت است.

رقم احمد آقایی

از ارقام تجاری با میوه بادامی شکل ، پوست استخوانی سفید و درشتی میوه در حال گسترش می باشد. متوسط گل و دیررس، دارای بیشترین شدت سال آوری است که در صورت اعمال مدیریت صحیح داشت به مقدار قابل زیادی می‌توان آن را کنترل کرد.

رقم خنجری دامغان

این رقم از انواع پسته یکی از ارقام تجاری منطقه دامغان است که میوه بادامی شکلی دارد. اکثریت برگ‌های آن مرکب 3 برگچه‌ای هستند و برگچه انتهایی از برگچه‌های جانبی بزرگتر است. رقم دیر گل و متوسط رس و در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است.

رقم شاه پسند

این رقم نیز یکی از ارقام تجاری پسته در رفسنجان است که میوه آن بادامی شکل است. اکثریت برگ‌های آن مرکب 3 برگچه‌ای است. رقمی دیر گل بوده و در دهه دوم شهریور ماه می‌توان میوۀ آن را برداشت کرد و از ارقام متوسط رس است.

رقم ممتاز

میوه این رقم بادامی شکل و مغز آن نسبت به سایر ارقام تجاری خوشمزه‌تر است. اکثریت برگ‌های آن مرکب سه برگچه‌ای هستند. رقمی زود گل بوده و در دهه سوم شهریور ماه قابل برداشت است، از ارقام زور گل و دیر رس به حساب می‌آید.

رقم سفید پسته نوق

این انواع پسته از زمان‌های گذشته در منطقه رفسنجان وجود داشته است، به ویژه در منطقه نوق که نسبت به رفسنجان آب و هوای گرمتری دارد، گسترش بیشتری یافته است میوه این رقم بادامی شکل و زود گل بوده که در دهه آخر شهریور ماه قابل برداشت و از ارقام دیررس است.

رقم اکبری

از ارقام و انواع پسته تجاری و از نظر اقتصادی بیشترین ارزش را دارد. میوه‌ای آن بادامی شکل، کشیده و درشت هستند، از خصوصیات این رقم رشد رویشی زیاد با رگبرگ‌های متراکم و سطح وسیع برگ، محصول خوب، دیر گل و دیر رس بوده که در دهه دوم شهریور قابل برداشت است و گرما زدگی خسارت بیشتری را بدان وارد می‌کند.

تا حالا با پسته غذا پختید؟ کلیک کنید تا روشش را یاد بگیرید!

رقم بادامی زرند

میوه این ارقام و انواع پسته بادامی شکل، ریز و خنجر مانند است و رنگی کدر دارد. منشأ آن از باغ‌های قدیمی پسته واقع در منطقه زرند کرمان است. اکثریت برگ‌های آن 5 برگچه‌ای هستند. رقمی زود گل و از ارقام زودرس در نیمه اول مرداد ماه قابل برداشت است.

انتخاب پایه

انتخاب پایه از مهم‌ترین مسائل است که در زمان احداث باغ پسته باید به آن توجه شود. هر چند تمامی پیوندکهای ارقام و انواع پسته می توانند بر روی گونه‌های مختلف آن پیوند شوند. با این وجود، در ایران از 3 گونه پسته اهلی (P.vera) ، چاتلانقوش     (P.khinjuk)  و بنه (P.mutica) به عنوان پایه پسته استفاده می‌شود. در بیش از 99 درصد باغ‌های پسته از گونه اهلی به عنوان پایه استفاده می‌شود.

این گونه از انواع پسته در مناطق مختلف ایران تنوع ژنتیکی وفنوتیپی بسیار زیادی دارد. رشد اولیه آن زیاد و با پیوندک‌های ارقام مختلف به خوبی سازگاری دارد؛ ولی به نماتد مولد غده ریشه، گموز و ورتیسیلیوم حساس است. پایه بنه به عنوان یکی از پایه‌های مقاوم به نماتد مولد غده ریشه پسته و چاتلانقوش به عنوان پایه‌ای مقاوم به خشکی و کم آبی شناخته شده است.

پایه درسایر کشورها

در سایر کشورهای جهان ازپایه‌های دیگری همچون P.terebinthus و P.atlantica و P. integirrima و UCBI و PGI و PGII  استفاده می کنند که 3 پایه اخیر از دورگ گیری بین گونه‌های P.integerrima و P.atlantica به دست آمده و با نام‌های تجاری به فروش می‌رسند. پایۀ  P.atlantica به دلیل مقاومت بیشتر به سرما در مقایسه با P.integerrima متداولترین پایۀ مورد استفاده در ایالت کالیفرنیا است.

در سال‌های اخیر به دلیل گسترش بیماری ورتیسیلیوم از پایه‌های مقاوم به آن همچون P.integerrima  و دورگه‌های آن استفاده می‌شود.. P.integerrima  حساسترین پایه نسبت به سرما است. تحقیقات تغذیه‌ای نشان داده است که کارایی این پایه در جذب کمتر از P.atlantica است . بعد از اینکه مشخص شد این پایه در مقابل بیماری ورتیسیلیوم مقاوم است، کاربرد آن در باغهای جدید الاحداث ایالت کالیفرنیا توسعه یافت .

پیج اینستاگرام تازه چین را هم ببینید

دورگه‌های بین گونه‌ای: پایه‌های دورگه UCBI و PGII در میزان مقاومت به ورتیسیلیوم متفاوت هستند. P.integerrima مقاوم‌ترین پایه و P.atlantica حساس‌ترین پایه نسبت به بیماری ورتیسیلیوم است. علاوه بر این، پایه دورگه UCBI نیمه مقاوم تا مقاوم و پایه دورگه PGII نیمه حساس تا حساس است. پایه PGII جذب روی، کارایی نسبی بیشتری درمقایسه با P.terebinthus دارد، در حالیکه P.atlantica در حد وسط آن‌ها قرار دارد و پایه‌های UCBI و P.integerrima کمترین میزان جذب را دارند.